نظامی گنجوی و منشأ الهام سخن (بیرونی یا درونی)

نویسندگان

محمودرضا حسن نژاد

استادیار دانشگاه پیام نور گرگان

چکیده

بررسی دیدگاه های نظامی گنجوی درباره ی منشأ الهام سخن و ریشه یابی خاستگاه اسطوره ای و حکمی و تحلیل آن ها بر مبنای روان شناسی هنر در شناخت پدیده ی رازناک الهام سودمند است. نظامی با طرح تدریجی این باورها در طول سی سال که با حال و هوای مثنوی های خمسه تناسب دارد، برای ارزیابی کامل، گزینه ای مناسب است. اشارات حسب حال گون، پیش درآمدها ضمن شرح انگیزه ی سرودن مثنوی ها؛ به ویژه انگیزه ی چرخش زاویه ی دید (از زهد مخزن الاسرار به عشق خسرو و شیرین) در شناخت روان شاعر و ریشه یابی منشأ الهام او یاری می رساند. آخرین اشارات او درباره ی محرک اندیشه و انگیزه های روانی منشأ الهام در پایان عمر هنریش، در اقبال نامه با صراحت بیشتری مطرح شده است. گردآوردی مجموعه ی انگیزه های نظامی برای نظم مثنوی ها و تحلیل سیر تدریجی آن ها، زمینه ای متنوع برای شناخت منشأ الهام سخن است. این مقاله بخشی از دیدگاه های سخن سنجی خمسه است که به پندار نگارنده، نظامی خودآگاهانه برای آموزش «پژوهنده ی حال سربست خویش» توصیف کرده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پاداش درونی یا بیرونی

ما ممکن است انگیزه را بر اساس رفتار ظاهری افراد تعریف کنیم مثلاً بگوییم انسان های « با انگیزه» به نسبت انسان های « بی انگیزه» سعی و کوشش بیشتری را برای به انجام رساندن کارها به خرج می دهند.           اما این تعریف، ناقص است و اطلاعات بسیار کمی به ما می دهد. تعریفی از انگیزه با ویژگی توصیفی بیشتر، بیان می دارد که انگیزه، عبارت است از میل و رغبت انسان برای انجام دادن کاری، به شرط اینکه، آن ک...

متن کامل

تأثیر کانون توجه درونی و بیرونی بر ویژگی‌های چشم ساکن تیراندازان نخبه نظامی

مقدمه: چشم ساکن یکی از مؤلفه‌های ادراکی-شناختی مؤثر بر عملکرد تیراندازی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر دستورالعمل‌های مختلف کانون توجه درونی و بیرونی بر ویژگی‌های چشم‌ساکن تیراندازان نخبه نظامی بود. روش بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی، 10 تیرانداز نخبه نظامی مرد با میانگین سنی (30 -42 سال) و دارای دست‌کم 10 سال سابقه تیراندازی حرفه‌ای، به صورت در دسترس انتخاب شده و به صورت هم‌طراز شده م...

متن کامل

هنر شاعری یا شاعر هنری (نگاهی به پیوند ادبیات و هنر در اشعار نظامی گنجوی)

این پژوهش با بررسی پیوند ادبیات و هنر، در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که دلیل گستردگی این پیوند درشعرهای نظامی، به هنر شعر و شاعری برمی‌گردد - که قابلیت جای دادن سایر هنرها را در خود دارد - یا اینکه شاعر هنری به مانند نظامی، با آگاهی گسترده از هنرهای گوناگون، این گنجایی را در شعر ایجاد کرده است؟ ضرورت این تحقیق، نیاز پرداختن به مباحث میان رشته‌ای و بینامتنی است که امروز در جامعة ادبی، فراو...

متن کامل

کارآفرینی در آثار تمثیلی نظامی گنجوی و نظامی عروضی

انسان از آغاز آفرینش برای گذران زندگی مجبور به کار و کارآفرینی بوده و فرهنگ، مجموعه آداب و رسوم و باورهای حاکم بر جامعه است که از دیدگاه "شیوه زندگی" جدایی‌ناپذیر از کار و کارآفرینی است. در این مقاله با مطالعه برخی آثار بی‌نظیر و تمثیلی ادب فارسی، با بیان بیش از صدها تمثیل از شغل و حرفه و ارائه راهکارهای مفید و مثمر ثمری که در جهت بسط و گسترش این مشاغل در بطن جامعه ارائه شده، پی می‌بریم که کار ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
متن پژوهی ادبی

جلد ۱۶، شماره ۵۷، صفحات ۱۰۱-۱۲۶

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023